امروزه‌ در روان‌شناسی‌ خودمهارگری یک‌ توانایی‌ شناخته‌ می‌شود که‌ رفتار فرد را تـا مـرز
قواعد و معیارهای پذیرفته‌شده‌ می‌رساند.
ظاهرا در آموزه‌های اسلامی‌ بسیاری از فضیلت‌های اخلاقی‌ از موفقیت‌ در خودمهـارگری ناشی‌
می‌شوند. مثلا فضیلت‌هایی‌ چون‌ حـزم‌، کرامـت‌، صـبر و بـالاتر از همـه‌ »تقـوا« از
خودمهارگری سرچشمه‌ می‌گیرند.
پژوهش‌ حاضر با هدف‌ مقایسه‌ تقوا در اسلام‌ با خودمهارگری در روان‌شناسی‌ و به‌ منظور
بررسی‌ وجوه‌ اشتراک‌ و افتراق‌ این‌ دو مفهوم‌ مورد توجه‌ در اخلاق‌ و روان‌ شناسی‌
است‌.
این‌ پژوهش‌ ماهیتی‌ کیفی‌ داشته‌ و با روش‌ تطبیقی و تحلیلی‌ انجام‌ شده‌ است‌. با وجود
تفاوت‌ خاستگاه‌ تقوا که‌ وحی‌، عقل‌ و شریعت‌ است‌ و خاستگاه‌ خودمهارگری که‌ دانش‌
تجربی‌ و حسی‌ است‌ و همچنین‌ تفاوت‌ در هدف‌ که‌ هدف‌ تقوا سعادت‌ دنیوی و اخروی است‌
و هدف‌ خودکنترلی‌ رسیدن‌ به‌ آرامش‌ در جهان‌ مادی است‌.
در اسلام‌ برای به‌دست‌ آوردن‌ تقوا بر توجه‌ به‌ پیامدهای رفتار، عبرت‌گیری، کرامت‌ نفس‌،
محاسبه‌ نفس‌، استفاده‌ از الگوها و اسوه‌ها، عنصر محبت‌ و عقلانیت‌ تاکید شده‌ است‌. در
اندیشه‌ روان‌شناسی‌ برای ایجاد خودمهارگری به‌ تقویت‌ خود، تجربه‌های جانشینی‌،
خودکارآمدی، خودسنجی‌، سرمشق‌گیری، تشویق‌ و شناخت‌ سفارش‌ شده‌ است‌؛ توجه‌ به‌
ماهیت‌ این‌ عناصر، نشان‌ دهنده‌ی وجه‌ تشابه‌ این‌ دو مفهوم‌ است‌.